We wtorek 27 września br. uczniowie klasy IV g pod opieką wychowawcy p. Grzegorz Jelenia uczestniczyli w wycieczce w ramach szkolnej akcji edukacyjnej „Poznaj dzieje Radzymina – małego miasteczka z wielką historią”. Celem naszej wycieczki było poznanie dziejów Polskiego Państwa Podziemnego i historii radzymińskich Żydów, które stanowią część historii naszego miasta. W środę 27 września 1939 roku w oblężonej przez Niemców Warszawie gen. Michał Tokarzewski-Karaszewicz utworzył wraz z grupą oficerów WP Służbę Zwycięstwu Polski – konspiracyjną organizację wojskową, mającą kontynuować walkę przeciwko obu okupantom. 13 listopada 1939 roku premier rządu RP na uchodźstwie gen. Władysław Sikorski powołał Związek Walki Zbrojnej. 14 lutego 1942 roku gen. Sikorski przekształcił ZWZ w Armię Krajową. Najważniejszym celem AK było prowadzenie walki z Niemcami oraz przygotowywanie kadr i sformowanie jednostek wojskowych w celu wywołania powstania przeciw okupantowi. W ramach pionu cywilnego podziemnego państwa zajmowano się m.in. stanowieniem i egzekucją prawa oraz edukacją obywateli. Tajne struktury podporządkowane rządowi emigracyjnemu nazywano po wojnie Polskim Państwem Podziemnym. Jednym z elementów podziemnego państwa było powołanie Rady Pomocy Żydom "Żegota", która udzielała pomocy obywatelom polskim narodowości żydowskiej. Co warte podkreślenia była to jedyna państwowa organizacja niosąca pomoc Żydom w czasie II wojny światowej w okupowanej Europie. Drugiego takiego państwa nie było w całej Europie. Polskie Państwo Podziemne było wspólnym dziełem setek tysięcy ryzykujących życiem Polaków. Wędrując uliczkami miasta poznaliśmy historię naszych sąsiadów. Żydzi uciekający przed carskimi prześladowaniami chętnie zasiedlali polskie ziemie znajdując tu sprzyjające warunki do rozwoju, spokojnej pracy i kultywowania własnej tradycji. Nasze miasto przez trzy stulecia był miejscem wspólnego funkcjonowania dwu społeczności – polskiej i żydowskiej. Zamieszkujący od XVII wieku w Radzyminie Żydzi zajmowali się handlem, rzemiosłem, a także dzierżawą ogrodów oraz udzielaniem miejscowym kupcom i rzemieślnikom pożyczek pod zastaw. Swoje warsztaty mieli żydowscy krawcy, szewcy, kuśnierze, rymarze i farbiarze tkanin. Na początku drugiej połowy XIX wieku Radzymin stał się silnym ośrodkiem chasydyzmu (chasyd po hebrajsku znaczy – “pobożny”) za sprawą cadyka Jakowa Arie Gutermana, który nosił przydomek – “cudotwórca” W latach 1907–1908 , co warte podkreślenia w Radzyminie mieszkał późniejszy laureat Nagrody Nobla pisarz Isaac Bashevis Singer. Po wysłuchaniu w ciszy i skupieniu krótkiej historycznej prelekcji naszego opiekuna p. Grzegorza Jelenia udaliśmy się na kierkut – cmentarz żydowski mieszczący się przy ulicy Adama Mickiewicza. Po uporządkowaniu sarkofagu zawierającego doczesne szczątki pochowanych na radzymińskim kierkucie obywateli polskich narodowości żydowskiej z zainteresowaniem wsłuchiwaliśmy się w opowieść nauczyciela o wojennych losach radzymińsk9ich Żydów. Dowiedzieliśmy się , że jesienią 1940 r. u zbiegu ulic Reymonta i Weteranów naszego miasta Niemcy utworzyli getto, w którym zgromadzili około 2,5 tys. Żydów. Dowiedzieliśmy się, że ponad 700 żydów zostało w brutalny sposób zamordowanych i pochowanych na terenie żydowskiego cmentarza, a lasy otaczające Radzymin skrywają doczesne szczątki pomordowanych w latach niemieckiej okupacji Polaków i Żydów. W październiku 1942 r. stłoczeni w nieludzkich warunkach obywatele polscy narodowości żydowskiej zostali wywiezieni do obozu zagłady w Treblince gdzie zostali przez niemieckiego okupanta pozbawieni życia. Słuchając wartkiej opowieści naszego nauczyciela postawą na baczność i zapalonym zniczem – ogniem pamięci uczciliśmy pamięć naszych sąsiadów, którzy zginęli w imię rasistowskiej ideologii, że naród niemiecki ma prawo panować nad innymi. W naszej narodowej pamięci zawsze wspominać będziemy naszych żydowskich sąsiadów, którzy według niemieckiej ideologii nie mieli prawa do życia...
Wycieczkę zorganizowano w ramach szkolnych obchodów 83 rocznicy powstania Polskiego Państwa Podziemnego i 80 rocznicy Aktion ,, Reinhardt” niemieckiej operacji wymordowania Żydów na terenie Generalnego Gubernatorstwa i Okręgu Białostockiego w latach 1942 – 1943.
Więcej w artykule tygodnia regionalnego KURIER W z dnia 11.10.2022 r. >>>>> Scan2.pdf
Cześć i Chwała Bohaterom.
Klasa IV g z wychowawcą
